Giới chuyên gia nhận định: Robot Mỹ thống trị về “trí tuệ” với AI tiên tiến, trong khi đối thủ Trung Quốc chiếm ưu thế về “thể xác” với khả năng vận động vượt trội và chi phí sản xuất thấp hơn.

Tại CES 2025 ở Las Vegas ngày 7/1, CEO Nvidia Jensen Huang đứng giữa 14 robot hình người sáng bóng, vẫy tay chào khán giả và tuyên bố: “Robot hình người đang bước vào giai đoạn bùng nổ.”

Chỉ vài tuần sau, thế giới tiếp tục chứng kiến một màn trình diễn ngoạn mục tại Gala Lễ hội Mùa xuân – sự kiện truyền hình Tết Nguyên đán với hơn một tỷ người theo dõi. 16 robot H1 của Unitree Robotics hòa nhịp cùng vũ công con người, thực hiện những động tác múa dân gian đầy uyển chuyển. Nhờ kết nối với hệ thống điện toán đám mây và điều khiển bằng AI, những cỗ máy này dễ dàng xoay người, tung khăn, mở ra một chương mới trong sự kết hợp giữa công nghệ và nghệ thuật.

Hình minh họa Robot người Mỹ và Trung Quốc. Ảnh: xAI Grok

Theo SCMP, hai sự kiện trên không chỉ gây tiếng vang mà còn đánh dấu xu hướng bùng nổ robot hình người trong năm 2025, với tâm điểm là cuộc đua giữa Mỹ và Trung Quốc. Điều đáng chú ý, 14 robot đứng cạnh CEO Nvidia đều đến từ hai cường quốc này – 8 từ Mỹ, 6 từ Trung Quốc. Vậy ai mới thực sự dẫn đầu trong cuộc cạnh tranh công nghệ này?

Cuộc chạy đua công nghệ robot humanoid đang hé lộ sự phân cực thú vị: Mỹ thống trị “bộ não” với công nghệ AI vượt trội, trong khi Trung Quốc làm chủ “cơ thể” với những đột phá liên tục về phần cứng robot linh hoạt, theo đánh giá của các chuyên gia công nghệ hàng đầu.

Tesla, Boston Dynamics và Figure AI đang giữ vị thế dẫn đầu của Mỹ, nhưng phải đối mặt với làn sóng cạnh tranh từ hàng chục công ty Trung Quốc như UBTech, Unitree, EngineAI và Agibot – những đối thủ đã gặt hái được nhiều thành tựu ấn tượng.

Màn trình diễn của các robot Trung Quốc khiến thế giới phải kinh ngạc: Unitree G1 và H1 biểu diễn võ thuật và nhảy múa với sự dẻo dai đáng kinh ngạc; PM01 của EngineAI thực hiện những cú nhảy lộn phức tạp; SE01 tái hiện dáng đi tự nhiên của con người; trong khi XBot-L của RobotEra đã chinh phục được Vạn Lý Trường Thành. Không kém phần ấn tượng, phía Mỹ đáp trả bằng những siêu phẩm như Optimus của Tesla và Atlas của Boston Dynamics – những robot đang được xem là đỉnh cao công nghệ hiện nay.

“Công xưởng của thế giới” đang biến giấc mơ robot thành hiện thực với tốc độ chóng mặt. Trung Quốc đang khai thác triệt để lợi thế chuỗi cung ứng khổng lồ của mình để thống lĩnh thị trường sản xuất robot humanoid toàn cầu. Theo số liệu đáng kinh ngạc từ Liên đoàn Robot Quốc tế năm 2023, hơn 50% robot trên toàn cầu đang được lắp đặt tại đất nước tỷ dân này – minh chứng cho sự thống trị đang hình thành.

Cuộc chiến giá thành đang diễn ra khốc liệt giữa các nhà sản xuất Trung Quốc. Giáo sư He Liang của Đại học Bách khoa Tây Bắc, Thiểm Tây cảnh báo: các công ty buộc phải giữ mức giá dưới 200.000 nhân dân tệ (khoảng 27.825 USD) cho mỗi robot nếu muốn tồn tại trong thị trường cạnh tranh khốc liệt này.

Trong khi Mỹ vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm, Trung Quốc đã bước vào kỷ nguyên thương mại hóa robot humanoid. Agibot vừa công bố kế hoạch sản xuất hàng loạt 962 robot hai chân và có bánh xe trong năm nay. Đầu tháng 2, Unitree đã chính thức mở bán hai mẫu robot tân tiến trên JD.com: G1 với giá 99.000 nhân dân tệ (348 triệu đồng) và H1 cao cấp hơn với giá 650.000 nhân dân tệ (2,3 tỷ đồng). Thậm chí, mô hình thuê robot humanoid đang bùng nổ, mở ra kỷ nguyên tiếp cận công nghệ tiên tiến với chi phí thấp hơn.

Trong khi đó, gã khổng lồ Tesla của Mỹ vẫn đang loay hoay với việc thử nghiệm Optimus trong nhà máy, hẹn sản xuất hàng loạt vào cuối năm. CEO Elon Musk đặt mục tiêu ban đầu khá khiêm tốn với “hàng nghìn” robot, giá từ 20.000-30.000 USD trước khi giảm xuống dưới 20.000 USD. Agility Robotics, dù được Amazon rót 150 triệu USD để xây nhà máy sản xuất robot Digit, vẫn chưa chắc chắn về kế hoạch sản xuất hàng loạt trong năm 2025.

Đằng sau chiến dịch quảng bá rầm rộ về robot humanoid của Trung Quốc, giới chuyên gia phương Tây đang bày tỏ hoài nghi sâu sắc. Kyle Chan, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Princeton, không giấu sự bối rối: “Việc Trung Quốc đột nhiên tung ra hàng nghìn robot khi công nghệ thực sự chưa sẵn sàng là điều không hợp lý. Những robot này chưa thể hoạt động hiệu quả trong dây chuyền lắp ráp nhà máy, chứ đừng nói đến phục vụ trong nhà hàng. Đây có vẻ là một chiến lược lãng phí và sai lầm – mang tính tượng trưng hơn là ứng dụng thực tế.”

Trong khi Trung Quốc tập trung vào số lượng, Mỹ đang thống trị lĩnh vực “bộ não” robot – thành phần chiếm tới 80% giá trị của những cỗ máy này, theo báo cáo đăng trên tạp chí Foreign Policy vào tháng 1. Báo cáo khoa học này khẳng định Mỹ đang nắm giữ lợi thế vượt trội về chip AI và phần mềm robot tiên tiến.

Liên minh công nghệ hùng mạnh gồm OpenAI, Boston Dynamics và Nvidia đang đưa Mỹ vào vị thế dẫn đầu cuộc cách mạng trí tuệ robot. Figure AI đang thử nghiệm mô hình tầm nhìn, ngôn ngữ và hành động (VLA) “phổ quát” Helix cho robot Figure 02, trong khi Realbotix vừa ra mắt Aria – robot với biểu cảm khuôn mặt sống động đến kinh ngạc và trí thông minh xã hội tiên tiến.

Tại CES 2025, CEO Nvidia Jensen Huang đã công bố Cosmos – mô hình học sâu đột phá được thiết kế đặc biệt cho robot tương lai. Gần đây, liên minh nghiên cứu giữa Nvidia và Đại học Carnegie Mellon đã phát triển mô hình ASAP, một bước tiến quan trọng giúp robot tái tạo chuyển động phức tạp của con người thông qua mô phỏng tiên tiến.

Làn sóng nghiên cứu AI cho robot của Mỹ không dừng lại ở đó, với hàng loạt cơ sở nghiên cứu chuyên biệt được thành lập bởi các đại học hàng đầu và công ty công nghệ đang đặt nền móng cho thế hệ robot humanoid thực sự thông minh.

Bức tranh công nghệ robot humanoid toàn cầu đang bước vào giai đoạn chuyển mình quyết định. Theo phân tích mới nhất từ Goldman Sachs Research, phần cứng robot đã đạt đến điểm bão hòa công nghệ – camera tiên tiến, động cơ chính xác, cảm biến lực nhạy bén, bộ truyền động hiệu suất cao và pin dung lượng lớn đều đã sẵn sàng cho thương mại hóa. Điểm nghẽn hiện tại nằm ở phần mềm, vẫn đang vật lộn để theo kịp đà phát triển thần tốc của phần cứng.

Tuy nhiên, thế độc tôn của Mỹ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đang bị lung lay nghiêm trọng. Sự xuất hiện của DeepSeek – mô hình AI chi phí thấp nhưng sức mạnh tương đương các sản phẩm hàng đầu thế giới – đã tạo ra làn sóng chấn động toàn cầu. China Daily mạnh dạn dự đoán: các mô hình AI đặc biệt cho robot humanoid có thể sớm được Trung Quốc phát triển theo cùng chiến lược đột phá, đe dọa trực tiếp vị thế dẫn đầu của Mỹ.

Lời cảnh báo từ Eric Schmidt, cựu CEO quyền lực của Google, càng khiến Thung lũng Silicon phải giật mình: “Những đổi mới về thuật toán của DeepSeek không chỉ là một bước tiến công nghệ đơn thuần – đó là hồi chuông báo động cho Mỹ. Lợi thế công nghệ của chúng ta không còn được đảm bảo trong cuộc cạnh tranh quyết liệt với Trung Quốc. Điều này buộc ngành công nghiệp Mỹ phải đẩy nhanh tốc độ đổi mới để làm cho AI hiệu quả hơn, nếu không muốn bị bỏ lại phía sau.”

Cuộc đua trí tuệ nhân tạo cho robot humanoid đang bước vào giai đoạn quyết định, nơi sự phân hóa giữa chất và lượng, giữa đổi mới và sản xuất hàng loạt, sẽ xác định ai là người chiến thắng cuối cùng trong cuộc cách mạng công nghệ mang tính bước ngoặt này.

Cao Thắng ( Nguồn tổng hợp)